Uippakajaarneq milikartoornermik qaratsakkullu aanaartoornermik kinguneqarsinnaavoq

Politikerip Søren Pape Poulsenip tassanngaannaq toqunera Danmarkimi tupaallaatigineqarpoq. Konservativit siulittaasuat inuulluataartoq, marsip aappaani qaratsamigut aanaartoorluni toqunissami tungaanut. 52-inik ukioqalerpoq.

Søren Pape Poulsenip qaratsamigut aanaartoorneranut suna pissutaanersoq ilisimaneqanngilaq. Toquneratali kingorna isumaliutersuutigineqarpoq suliffimmi uippakajaarneq iluallernermik, soorlu aamma aanaartoornermik qaratsamilu aanaartoornermik, kinguneqarsinnaanersoq. Videnskab.dk allappoq.

Professori peqqissutsimullu psykologi Bobby Zachariae Aarhus Universitetimeersoq naapertorlugu sivisuumik uippakajaarneq aanaartoorsinnaanerlu imminnut atassuteqartoqarput.

Misissuinerit arlallit ataqatigiinnerat takutippaat

»Uippakajaarneq aap naqitsineranut qaffatsitsisinnaavoq, aseruuttoornissamut hormonillu kortisolip annertunerulersinnaaneranik aamma kinguneqarsinnaalluni.

Aammattaaq uippakajaarneq sinissaarutsitsisinnaavoq, aap naqitsinerata qaffakkiartorneranik kinguneqartumik, pualavallaarnermut sukkornermullu attuumassuteqarluni, taakkulu tamarmik qaratsakkut aanaartoornissamut navianaateqarnerulersitsisarput,« Videnskab.dk-mut oqarpoq.

Nunani tamalaani misissuinerit qiviaraanni uippakajaarneq qaratsakkullu aanaartoornissamut navianartorsiorneq imminnut atassuteqartut aamma paasineqarpoq, Helle Klingenberg Iversen Københavnip Universitetiani nakorsaatitigut ilisimatusarnermi lektori Dansk Stroke Selskabimilu siulittaasoq nassuiaavoq.

»Misissuinerit arlallit takutippaa uippakajaarneq peqqinnanngitsumik nerisaqarneq timigissarpallaannginneq assigalugit qaratsakkut aanaartoornissamut navianaateqartuusoq,« oqarpoq, 2016-imilu ilisimatuussutsikkut misissuinermut nunarsuarmi tamarmi 20.000-init amerlanerusunik peqataaffigineqartumut innersuussilluni.

Uippakajaarneq aap naqitsineranik qaffatsitsisinnaavoq

Uippakajaagaangatta aap naqitsinera qaffasinnerulersarpoq uippakajaarnermillu pisartoq hormoni kortisol qaffasinnerulersarpoq.

»Aap naqitsinerata qaffasippallaarnera aanaartoornermik kinguneqarsinnaanera nalunngilarput, oqaatigisinnaanngilarpulli uippakajaarnerup aap naqitsineranut qanoq sunniuteqartarnersoq. Uippakajaarneq peqqinnartunik nerisaqarnissamik nukissaaleqiffinginermik kinguneqarsinnaasarpoq timigissarnissamut piffissaqarpiannginneq aamma kingunerisarlugu. Tamannalu aamma timitsinnut ajoqutaasinnaavoq, aamma milikartoornissamik qaratsamullu aanaartoornermik kinguneqarsinnaalluni,« Helle Klingenberg Iversen oqarpoq.

2022-mi nunanit tamalaanit misissuinermi erserpoq uippakajaarneq aalajangersimasoq qaratsakkut aanaartoornissamut taqakkullu milikartoornissamik navianartorsiortitsinerunermut attuumassuteqartoq.

„Uippakajaarneq, soriarsinnaanngitsutut iliuuseqarsinnaanngitsutullu misiginermik kinguneqartoq, qaratsakkut aanaartoornissamut navianaateqarnerulernermut attuumassuteqarpoq,“ Helle Klingenberg Iversen nassuiaavoq.

Hanne Christensen, Københavnip Universitetiani professori, qaratsakkut aanaartoorneq pillugu immikkut ilisimasalik, tassunga isumaqataavoq.

- Ataqatigiipput

»Inuit uippakajaartut, soorlu ineqarnermut akiligassaminnik akiliisinnaannginnerminnik, qaratsakkut aanaartoornissamut navianartorsiornerusarput,« oqarpoq, nangillunilu aammattaaq misigisat aliasutsitsingaartut, soorlu toqusoqarnera, taama kinguneqarsinnaapput.

Naak uippakajaarneq iluaallersinnaanermut attuumassuteqaraluartoq uippakajaarneq toqqaannartumik qaratsakkut aanaartoornermut sunniuteqarnera assigiinngilluinnarpoq. Københavnip Universitetiani Institut for Klinisk Medicinimi professori Christina Rostrup Kruuse nassuiaavoq.

»Oqartoqarsinnaanngilaq taama nalaataqaraanni uippakajaaneq peqqutaasoq. Taamaallaanuna uippakajaarneq aamma nappaatit taakku imminnut attuumassuteqartut, tassa uippakajaartut iluaallersinnaanerat ilimanaateqarnerusoq,« oqarpoq nangillunilu:

Taamatulli nappaateqalerneq nappaatillu allat nappaatillu allat imminnut atassuteqarnerat nassuiarneqarsinnaanngilaq.

»Misissuinerit ersersinngilaat uippakajaarneq qanoq annertutigisoq aamma aap naqitsineranut inooriaatsimulluunniit qanoq sunniuteqartarnersoq.«.

Tamatumunnga pissutaasinnaapput allat amerlapput, soorlu kingornuttakkat, inooriaatsit sinittarnerlu.Christina Rostrup Kruuse oqarpoq.