Nunatta periusissiaa nutaaq nersualaarpaa

Ministeriuneq Mette Frederiksen Nunatta nunanut allanut, sillimaniarnermut illersornissamullu Politikissaanut Periusissiaq nutaaq pillugu nersualaarinnippoq.

Taamaattorli ministeriunerup nersualaarinninnera novembarip 5-anni 2024 kingorna pisoqaleriikatassinnaavoq, taamatuttaarlu Kalaallit Nunaat politikkikkut allannguinissaminik pisariaqartitsilersinnaavoq. Pingaartumik periusissiap sillimaniarnermut illersornissamullu tunngasortaa eqqarsaatigalugu. 

EU-Kommissionip siulittaasua Ursula von der Leyen aamma ministeriunerup tikeraarneranni, ministeriunermut nunatsinni tusagassiorfiit apeqquteqarsinnaatitaammata Sermitsiamit apeqquteqarfigaarput. Taanna aperaarput Nunatta nunanut allanut, sillimaniarnermut illersornissamullu Politikissaanut Periusissiartaava qanoq nalilerneraa.

AAMMA ATUARUK

Illersornissamut ministeri: Umiarsuit ajutooqqasut iluarsiivigineqarnissaat pingaartinnerpaavarput

- Siullermik pilluaqqusivunga periusissiaq nutaaq pillugu. Isumaqarpunga periusissiaq ataqatigiissaarluagaasoq peqqissaarullugulu suliarineqarsimasoq. Taamaammat isumaqarpunga suliaq pitsaasuusoq aamma tunngavissiisoq Kalaallit Nunaata avammut iliuuseqarneranut, aamma naalagaaffeqatigiinnermut tunngatillugu.

Ministeriuneq aamma aperaarput Kalaallit Nunaata Danmarkillu akornanni illersornissamut suleqatigiinnerat qanoq inissisimanersoq. Tassani innersuussutigaarput illersornissamut ministeri Troels Lund Poulsen kingullermik tikeraarnermini nammineq isiminik takunikuummagit Issittumi Sakkutooqarfiup umiarsuaatai atortuilu qanoq aserfallassimatiginersut, tamannalu tunngavigalugu pingaartumik Issittumi Sakkutooqarfik eqqarsaatigalugu aningaasaliissutit qaavisigut immikkut aningaasaliisoqarnissaanik pisariaqartitsisoqarnersoq.

- Siunnersuuteqaqqammerpugut 40 milliardit koruuninik amerlanerusunik aningaasaliissutaareersut 155 milliardit koruunit qaavisigut illersornissaqarfimmut aningaasaliisoqassasoq. Neriuutigaara Kalaallit Nunaanni aamma takuneqarsinnaasoq uagut maaniittugut. Aamma Danmarkimi naalakkersuisunit maaniittarpugut akulikitsumik, Naalakkersuisullu peqatigalugit qanimut suleqatigiippugut, ministeriuneq Mette Frederiksen Sermitsiap nittartakkatigut nutaarsiassaqartitsivianut taamak akissuteqarpoq nangilluni:

AAMMA ATUARUK

Isumannaallisaaneq illersornissarlu: Kalaallit Nunaat Danmarkilu illuatungeriikkunnaarlutik suleqatigiipput

- Issittumi atortorissaarutit tunngatillugu apeqqutit illersornissamut ministerip akisassarissavai, taamaattorli nalunngilara, ajornartorsiutit eqqumaffigineqartut.

Amerikami Ruslandimilu qinersinerit NATO-mi suleqatigiinnermut  kingunerlussinnaapput

Amerikami novembarimi aalajangiiffigineqassaaq, kina ukiuni tulliuttuni sisamani præsidentiussanersoq. Amerikamilu qinersinerup inernerata  iligiit suleqatigiinnerat aalajangiisuusumik allanngortissinnaavaa. 

Ilisimaneqartutummi Donald Trump præsidentissatut qineqqusaarpoq, maannamullu iluatsitsisimaarluni. Taanna præsidentinngoqqissappat, NATO-mi ataatsimoorluni suleqatigiinneq ingerlaannarsinnaanersoq qularnaarneqarsinnaassanngilaq. 

USA-p Alaska Siberialu aqqutigalugit nuna sanilerisaani Ruslandimi sapaatiummat præsidentimut qinersisoqarmat Vladimir Putin 87,28 procentimik taaguunneqarluni ajugaarujussuarpoq, qinersinerullu inernerata pisinnaatippaa præsidentitut 2030 tikillugu atuuffeqarsinnaalersillugu.

Trump USA-mi præsidentimut qinersinermi ajugaassappat, taava præsidentit taakku marluk imminnut qanillattoqqajaasarnerat aallartinneqaqqissinnaavoq tamannalu ingerlatiinnassappassuk nunarsuarmi pissutsit allanngoriaannanngussapput. Aamma USA Trumpip NATO-mit anisissinnaanera pinngitsoortinniarlugu USA-mi inatsisitigut qulakkeerinninnartoqarsimagaluarpalluunniit.

Illersornissamut suleqatigiinneq pisariaqalersinnaavoq

EU-Kommissionip siulittaasua Ursula von der Leyen aamma Ministeriuneq Mette Frederiksen tallimanngornermi marsip 15-iani tikeraarneranni, tusagassiortunik katersortitsinermi apeqqutigaarput illersornissamut suleqatigiinneq pisariaqalersinnaanersoq Danmark/Kalaallit Nunaata aamma EU-p akornanni.

Naalakkersuisut siulittaasuat, Múte Bourup Egede uppernarsaavoq, "nunarsuarmi pissutsit pillugit qanimut oqaloqatigiinnissaq pingaaruteqarlunilu pisariaqartoq", aammalu Kalaallit Nunaata Europa illersoraa Ukrainemi sorsunnermut tunngatillugu. Taamaattorli aamma taassuma erseqqissaatigaa Naalakkersuisut pingaartikkaat Kalaallit Nunaata sakkussiaqarnikkut  sakkortusaavigineqannginnissaa.

Ursula von der Leyen erseqqissaavoq, EU-mut pingaaruteqartoq issittumi eqqissisimanerup attatiinnarneqarnissaa, taamaattumillu EU piareersimasoq issittup eqqissisimaffiunerata patajaallisarneqarnissaanut.

Ministeriuneq Mette Frederiksen erseqqissaavoq, danskit naalakkersusuinit Kalaallit Nunaanni oqartussaasunik qanimut suleqateqarneq annertusoq, aamma Danmarki Kalaallit Nunaallu aalaakkaasumik attaveqatigiittartut nunarsuarmilu pissutsit oqaluuserisarlugit, tassanilu aamma kingunissaasinnaasut sillimaffigisassat eqqartorneqartarlutik.