Nunaqarfiit tallimat kommunefogedeqanngillat

Inatsisartuni ilaasortaq, Knud Mathiassen Naleqqameersoq kommunefogedit pillugit Naalakkersuisunut arlalinnik apeqquteqarpoq:

- Nunaqarfiit kommunefogedeqanngitsut nunaqqatigiittut toqqissisimanissaat pingaaruteqarpoq. Ajortumik pisoqartillugu suligasuartarnerup periusaa nunaqqataasunik paasissutissiissutigineqarnissaa saneqqussinnaanngilarput, taanna apeqquteqaamminik tunngavilersuivoq.

Politiit nuna tamakkerlugu najuupput

Kommunefogedeqarfiunngitsut upalungaarsimaniarnikkut qanoq periuseqarnersut apeqqummut, Kalaallit Nunaani Politiit erseqqissaapput politeeqarfiup upalungaarsimanissamut pilersaarutai nunamut tamarmut tunngasuusut nunalu tamakkerlugu atuuttut, taamaammat najugarfiit aamma/imaluunniit nunaqarfiit kommunefogedeqartut imaluunniit kommunefogedeqanngitsut arkornanni immikkoortitsisoqanngitsoq. 

- Najugaqarfimmi imaluunniit nunaqarfimmi, kommunefogedeqarfiunngitsumi, imaluunniit tassani kommunefogediusoq aallarsimappat imaluunniit allamik pissuteqarluni sulisinnaanngippat, politiinut tunngassuteqartumik suliassaqalisappat, pissutsit piviusut tunngavigalugit taanna nalilersorneqassaaq, aamma tamatuma kingorna pisup ilungersunassusaa aamma pisariaqartitsineq apeqqutaatillugit assigiinngitsunik aalajangiisoqarsinnaavoq. 

Nunaqarfinnut piffissap sivikitsup iluani apuuttoqarsinnaavoq

- Taamaalilluni innuttaasumut Kalaallit Nunaanni politiit qanoq iliortariaqarneq pillugu peqqussutitalimmik peqqissaartumik ilitsersuisinnaapput. Politiit pillugit aalajangiinerit aamma piffissaq tulliusoq pillugu suut innuttaasup naatsorsuutigisinnaanerai, ilitsersuummi imaritinneqarsinnaapput, kiisalu pisup suunera ilungersunassusaalu apeqqutaatillugit, qanoq iliortariaqarneq pillugu peqqussummik taanna aamma imaqarsinnaavoq. 

Assersuutigalugu suliaq nalunaarutigineqarsimasoq pillugu ingerlatseriaaseq aamma suliamik suliarinninnerup qanoq ingerlanissaa pillugu aaqqissuussineq pillugit ilitsersuussineq imaluunniit pisumi ilungersunartumi, politiit tikinnissaasa tungaanut innuttaasup nammineerluni isumannaatsumiinnissani pillugu qanoq iliussanersoq pillugu ilitsersuineq uani pineqarsinnaapput. 

Taamatuttaaq Kalaallit Nunaanni Politiit oqartussaasunik allanik pitsaasumik suleqateqarput, taakkulu siunertamut pineqartumut ikiuussinnaapput. Tamatuma saniatigut Kalaallit Nunaanni Politiit upalungaaqqummik peqarput, upalungaaqqullu siunertamut aalajangersimasumut ima aaqqissugaavoq, isumalluutinik piginnaasanillu nunaqarfinnut najugaqarfinnullu piffissap sivikitsup iluani nassiussisoqarsinnaalluni. 

Kalaallit Nunaanni upalungaarsimanissamut pilersaarusiaq

Kalaallit Nunaata upalungaarsimanermut pilersaarutaa namminersorlutik oqartussanit, kommunini oqartussanit aamma naalajagaaffimmi oqartussanit atorneqarsinnaavoq. Ataatsimut isigalugu upalungaarsimaneq pillugu suliassaqarfimmi suliassat Kalaallit Nunaanni oqartussaasut naalagaaffiullu oqartussaasuisa akornanni agguarneqarput. 

Kalaallit Nunaani kommunit annaassznzarnerni upalungaarsimanermik ingerlatsipput aamma ajunaartoqarnerani ajunaarnersuaqartillugulu inunnut, pigisanut aamma avatangiisinut, imaluunniit taaneqartunut taakkungunngarpiaq nunami aarlerinartorsiortoqartillugu, pitsaaliuinermik, killiliinermik aamma ikiuinermik suliaqartussaapput. 

Tamatuma saniatigut peqqissutsimut sulianut tunngasunik annaassiniarneq (MEDEVAC) peqqinnissaqarfiup suliaraa. 

Politiit pillugit inatsit malillugu Kalaallit Nunaanni Politiit suliassanik suliarinnittarput. Kalaallit Nunaanni Ujaasinerit annaassiniarnerillu (SAR) pillugit akisussaaffik Kalaallit Nunaanni Politiinit Arktisk Kommandomillu akisussaaffiuvoq. Tunngaviusumik titarnerup avataani Arktisk Kommando SAR pillugu akisussaasuuvoq aamma sumiiffinni imaq angallaviusoq pillugu SAR-mut kiisalu nunami SAR-imut Kalaallit Nunaanni Politiit akisussaasuupput. 

Tunngaviusumik titarnerup avataani Arktisk Kommando SAR 2 pillugu akisussaasuuvoq aamma sumiiffinni imaq angallaviusoq pillugu SAR-mut kiisalu nunami SAR-imut Kalaallit Nunaanni Politiit akisussaasuupput Naalakkersuisut akissutaanni Kalaallit Nunaanni Politiit nassuiaapput. 

Sulisussarsiorneq ilinniartitaanerlu kommunefogedeqarnerulernermik kinguneqarput

Naalakkersuisut ilisimatitsipput Kalaallit Nunaanni inatsisit atuutsinneqamerannut suliassaqarfimmi pissutsit tamaasa pillugit Naalakkersuisut qallunaat naalagaaffiat suleqatigaat. 

Taamaalilluni aamma kommunefogedit pillugit ingerlaavartumik Inatsiseqamermut ministereqarfik suleqatigineqarpoq. Piffissami 2018-imiit 2021 ilanngullugu qallunaat aningaasaqamermut inatsisaanni, kommunefogedit sulisussarsiarineqamissaannut ilinniartinneqamissaannullu, inatsisit atuutsinneqamerannut suliassaqarfimmut immikkut aningaasaliissutit 4 mio. kr.-iusut immikkoortinneqarsimapput. 

- Aaqqissuussinerup eqqunneqameraniit 2021-imi nalunaarusiomermi atsaaat taama amerlatigisunik kommunefogedinik atorfeqartoqarmat, tamatuma ilaatigut kinguneraa. Naalakkersuisut kissaataat malillugu aningaasaliissutit tassunga atomeqarput, inatsisit atuutsinneqarnerannut naalakkersuisoq, Naaja H. Nathanielsen ilisimatitsivoq.

Immikkut aningaasaliissutinut piffissaliussap naanerata kingorna, politiit unnerluussisussaatitaasullu 2021-imiit 2023 ilanngullugu aningaasaqarnerat pillugu qallunaat naalakkersuisuisa isumaqatigiissutaanni, suliniut ingerlateqqinneqarpoq.

Kommunefogedit atugaat pillugu qulaajaaneq

Qallunaat 2024-imut aningaasaqarnermut inatsisaanni kommunefogedit suliffianni ataatsimut atugassarititaasut pillugit nassuiaatip suliarineqarnissaanut 2 mio. kr.-it immikkoortinneqarput.

Suliniut taanna aamma Naalakkersuisunit kissaateqartoqarneranik tunngaveqarpoq aamma qallunaat naalakkersuisuinik suleqatiginnittoqarneranik ersersitsilluni. Sulisussarsiornissamut periarfissat pillugit pissutsit massakkut atuuttut aamma pissutsit takkukkumaartut qulaajaavigineqarnissaat siunertaralugu, allakkatigut 21. august 2023-imi ullulerneqarsimasutigut, najugaqarfiit, taakku kommunefogedinit suliassaqarfiullutik, pillugit misissueqqissaarnermik suliaq suliarineqassasoq, Naalakkersuisut siunnersuutigaat, Nathanielsen apeqquteqartumut akissuteqarpoq. 

Inuiaqatigiit allaatigisaanerisa ineriartornerat unammillernartunik pilersitsivoq

Ukiuni makkunani inuiaqatigiit allaatigisaaneranni allanngortoqarnera Naalakkersuisut ilisimavaat. 

- Inuiaqatigiit utoqqaanerulernerat, aamma suliffeqarfeqarfimmi inuusuttut ikinnerat, tamatuma kinguneraa. Tamatuma peqatigisaanik najuqarfiit inuttussusaasa allangornerat pivoq, aamma tamanna suiassutsit katitigaaneranni takuneqarsinnaavoq. Misilittakkat malillugit najugaqarfiit kommunefogedinik inuttassarsiuinermik sulisorineqaannarnissaannillu ajornartorsiuteqarsimasut m1s1ssueqqissaamermi isiginiameqamissaat, Naalakkersuisut siunnersuutigisimavaat. 

Naggataatigullu Naaja H. Nathanielsen Knud Mathiassenimut akissummini erseqqissaavoq kommunefogedit pillugit aaqqissuussinerup oqallisigineqarnissaanut misissueqqissaamermit inerniliussat tunngaviliissasut. Aammalu piffissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu, inatsisitigut isumannaatsuunerup aamma aalaakkaasumik ingerlatsinerup qulakkeemeqamissaa siunertaralugu, aqqutissatut qinigassat allat oqallisigineqamissaat pisariaqartoq, Naalakkersuisut isumaqarnerarpai.