»Aarlerinartut ernumanarput«

Nunarput annertusiartuinnarpoq - ilorpiaminit annertusiartorami.

Nunatta timaa ukiut kingulliit 30-t ingerlaneranni nunataqarnerulerpoq.

Ilisimatusaatigalugu misissuineq nutaaq nuannersumik taama paasisaqarfiuvoq. Tamatuma pitsaanngequtigalugu sermersuup aakkiartupiloornera uumasunut inunnullu pitsaanngitsunik arlalinnik kinguneqarnera.

Ilaatigut attaveqaasersuutit akornuserneqarsinnaapput, soorlu Kangerlussuarmi Akuliarusiarsuup Kuuata ikaartarfia qarsutsinikkut 2012-imi aserorneqarmat.

Aasakkut piffissami sivisuumi kiatseruttornerani sermip immikkut ittumik aanneratigut ikaartarfik mittarfimmi nunaqarfimmik ataqatigiisitsisoq, pinngortitami erngup nukingisa sakkortuut pilersinneqarnerisigut aserorneqarpoq.

Aasaanerisa immikkut ittumik kiannerusalernerisigut pinngortitami nukiit angisuut taamaattut aallartinneqarsinnaasassapput.

Nuna pukkitsoq marrangasoq immap killinganiittoq

Ilisimatusartut nunanit tamalaaneersut suleqatigiit, paasissutissanik toqqissisimananngitsunik saqqummiussisuupput. Taakku ilagaat Leeds Universitetimi professori sermersiooq Jonathan Garrivik, taassuma tusagassiuutinut nalunaarummi Issittumi silap pissusiata allanngoriartupiloornera qanoq kinguneqarsinnaanersoq sukumiisumik nassuiarpaa.

- Sermip aakkiartornera allatigut sunniuteqartoq takusinnaavarput, tamannalu sermip aakkiartorneruneranik “Nunattalu qorsuunerulerneranik” kinguneqassalluni. Sermip aakkiartortup qaarsoq meqquitsoq nuisittarpaa, piffissallu ingerlanerani tamanna qeriuaannartumut masarsunnguutissalluni, naggataagullu nunap ilaa tamanna orpigaqalissalluni, Jonathan Garrivick tusagassiuutinut nalunaarummi taama issuarneqarpoq.

Sermersuup aakkiartornerata kingunerisaasa ilaat alla tassaavoq sermersuup sinaani, sioraaqqat annertuut aamma kinnerit ujaranngortut sermimeersut tamaanga kittarmata, tamaanimi sermip aanneranit imeq annertooq immap tungaanut kuuttarmat.

Allanngoriartornermi tamatumani sermip aanneri tamakku nunatut pukkitsunngussapput marrangasut immap killinganiittut. Nunap erngullu akornaniittumi.

- Allanngoriartornerit sunniuteqarnerlussinnaapput, ingammik nunap inoqqaavinut,

taakkumi piniariaasii Issittumi pinngortitap ataqatigiinneranut pingaaruteqarmata, misissuinermi nutaami allaaserinnittuni aaqqissuisoq Michael Grimes CNN-imut oqarpoq.

Tamatumunnga peqatigitillugu nunarsuaq tamakkerlugu kingunerisinnaasai tikkuarpai.

- Kalaallit Nunaanni sermersuup aakkiartornera nunarsuarmi imavissuit qaffakkiartornerannut pissutaaqataangaatsiarpoq, tamannalu maannakkut siunissamilu angisuunik unammilligassaqassaaq, CNN-imut oqarpoq. 

“Ernumanartorujussuuvoq”

Ilisimatusartut nunap allanngoriartornera uppernarsarniarlugu, qaammataasamit assilisat ukiut 30-t matuma siornagut assilisat, ullutsinni assilisanut sanilliuppaat.

Danmarkimi silap pissusianut ministerip Dan Jørgensenip misissuineq atuarsimavaa ernumanartoqartillugulu, tamannalu DR Nyhederimit apersorneqarnermini oqaatigaa.

- Tamanna ernumanartorujussuuvoq, tamatsinnullu ersarissumik takutippaa silap pissusiata allanngoriartornera siunissami pisussatut isigissanngikkipput. Allanngornerit maanna takkutereerput, DR-imut oqarpoq nangillunilu:

- Sutigut tamatigut iliuuseqartoqartariaqalerpoq. Silap pissusiata allanngoriartornera ilungersunartorujussuuvoq, immaqalu siusinnerusukkut ernumagisimasatsinnit suli ilungersunarnerussaaq, taamaattumillu iliuuseqarfigisariaqarparput, ministeri oqarpoq.

Dan Jørgensenip piffissami aggersumi silap pissusiata allanngoriartornera mingutsitsinnginnerunissarlu pillugit nunat tamalaat isumaqatiginninniarnerinut peqataaleruni misissuinerup inerneri saqqummiunniarlugit neriorsuutigaa.

Sermersuup aakkiartornerata pitsaanngitsumik sunniutaa alla tassaavoq, gasit silaannarmik kissakkiartortitsisartut nunarsuup silaannartaanut qaffakaasarnerat. Tamanna nunarsuup kiatsikkiartorneranut ilasaataasarpoq, sermillu aanneratigut imeq annertunerusoq pinngortarluni nunarsuup kiatsinneruneranik kinguneqartumik. Pitsaanngitsumik uteqattaarneq.